منوچهر والی‌زاده، صاحب یكی از صداهای خاطره‌انگیز در عرصه دوبله است و طی سال‌های اخیر نقش پررنگی در دوبله فیلم و سریال‌های مختلف داشته است. با او درباره اوضاع و احوال امروز دوبله در كشور صحبت كرده‌ایم.
برخی معتقدند نسل تازه‌ای كه وارد این عرصه می‌شود، نوآوری چندانی ندارد و بیشتر تقلید می‌كند. این نقد را قبول دارید؟
من این نقد را كاملا می‌پذیرم و معتقدم متاسفانه نسل امروز چندان در پی خلق نیست و فكر می‌كند با كمك تقلید می‌تواند به جایگاهی كه باید دست یابد. غافل از این كه آنچه موجب ماندگاری یك هنرمند می‌شود، بكر بودن كارش است و شما در هیچ جای دنیا نمی‌توانید هنرمندی را پیدا كنید كه با توسل به كپی‌برداری توانسته باشد به توفیقی دست یابد و ماندگار شود. به هر حال، بهترین راهكار این است كه ما بتوانیم جوان‌ها را به سمت پیدا كردن سبك خودشان سوق دهیم.
جدا از این موضوع، دوبله آن روح و طراوت گذشته را ندارد و كمتر صدایی یافت می‌شود كه بتواند بازیگرش را به یك كاراكتر ملموس بدل كند. اتفاقی كه در گذشته برای بسیاری از گوینده‌ها رخ می‌داد.
من ریشه این مشكل را در تعجیل می‌دانم. متاسفانه دوبله فیلم‌ها و سریال‌های ما دیگر مانند گذشته مشمول زمان نمی‌شود و بیشتر همكاران من به‌نوعی سر‌ی‌كاری دچار شده‌اند و همه می‌خواهند زودتر كار را جمع كنند. دلیلش هم مشخص است. گروهی كه در این حرفه فعالیت می‌كنند، به لحاظ مالی در مضیقه هستند و آن‌طور كه باید نمی‌توانند برای نزدیك‌شدن به یك نقش وقت بگذارند، چرا كه هر كسی می‌خواهد زودتر كارش را در این استودیو تمام كند تا به كار بعدی برسد. شما اگر برای دوبله یك كار، فرصت یك هفته تا ده روزه را در اختیار داشته باشید، طبیعی است روی جزئیات نقشی كه قرار است به جای آن حرف بزنید، فكر می‌كنید و در نهایت هم آن كار به یك اثر قابل دفاع تبدیل می‌شود.
به نظر شما تكنیك چه سهمی در ارائه كار خوب یك دوبلور دارد؟
من سهم زیادی برای آن قائل هستم و تصورم این است هر قدر تبحر و تسلط یك گوینده در كارش بیشتر باشد، بهتر می‌تواند از پس كارش برآید و نقش‌هایی كه به جای آن حرف می‌زند به ماندگاری بیشتری دست می‌یابد. من بارها در گفت‌وگوهایم با نشریات مختلف به این موضوع اشاره كرده‌ام كه یك دوبلور با كمك تكنیك می‌تواند از صددرصد توانایی صدایش بهره ببرد. بیشتر مردم نسبت به این وادی آگاهی زیادی ندارند و فكر می‌كنند ساده‌ترین كار این است كه یك نفر به جای بازیگری در فیلم یا سریال حرف بزند. اما در واقعیت این‌گونه نیست و گویندگی تكنیك دارد و تكنیك، زیربنای كار دوبله است. یك صداپیشه زمانی می‌تواند عملكرد موفقی داشته باشد كه به همه زوایای این تكنیك اشراف یابد.
شما تجربه دوبله فیلم و سریال را دارید. به نظرتان گویندگی در كدام‌یك از این دو نوع كار دشوارتر است؟
هر كدام دشواری‌های خاص خودش را دارد، اما نكته این است كه گوینده باید بر اساس تكنیك و تجربه‌اش، مرز میان این دو كار را دریابد. در دوبله سریال، صداپیشه باید تمام توانش را به كار ببندد تا تداوم نقش خود را در طول كار حفظ كند. متاسفانه برخی دوبلورهای جوان، بدون اعتنا به این مهم گویندگی می‌كنند و همین موضوع هم سبب می‌شود سریال‌های تلویزیونی ما در بعضی موارد افت كند و از اثرگذاری‌شان دور شود.
به بحث تجربه اشاره كردید و آن را به نوعی همتراز تكنیك دانستید. به نظر شما این موضوع باعث نمی‌شود جوان‌ها به این بهانه پشت درهای تجربه‌اندوزی بمانند و فرصت ورود نیابند؟
نه، چون به نظرم وارد شدن به این عرصه چندان مهم ن
یست. آن چیزی كه با ارزش است، نحوه ورود و در نهایت ماندگاری در این حرفه است. متاسفانه برخی جوان‌ها با سودای پولدارشدن و شهرت وارد دوبله می‌شوند و چون برای پرورش استعدادشان دوره‌های لازم را طی نكرده‌اند و آن تجربه‌ای را كه باید به دست نیاورده‌اند، در نتیجه كارها دچار افت كیفی محسوس می‌شود.
به نظر شما دوبله در تلویزیون توانسته نمودار موفقیتش را مانند گذشته حفظ كند؟
شاید بتوانم بگویم این نمودار به دلیل نوع فیلم‌ها یا سریال‌های عمدتا خارجی انتخاب شده برای پخش و به تبع آن، تعجیل در زمان دوبله نتوانسته حركت صعودی داشته باشد و گاه به نوعی در این وادی درجا زده است، اما جای شكرش باقی است حركت رو به عقب نداشته است. اگر شما برخی سریال‌ها را به لحاظ دوبله مورد آنالیز قرار دهید، می‌بینید از سطح خوبی به لحاظ اجرا برخوردار هستند و اتفاقا با استقبال مخاطبان هم مواجه شده‌اند.
تا به حال پیش آمده در حین اجرا تحت تاثیر نقشی كه به جای آن حرف می‌زنید، قرار بگیرید؟
بله، این موضوع برای گوینده‌ای نظیر من كه كارهایش را دلی انجام می‌دهد بارها اتفاق افتاده است، چون من هیچ‌وقت كاری را صرفا به خاطر دستمزدش قبول نمی‌كنم و اگر بدانم تحت تاثیر نقشی كه ایفا می‌كنم، قرار نگرفته‌ام به جای آن حرف نمی‌زنم. عكس این موضوع هم صدق می‌كند و من اگر با یك نقش ارتباط برقرار كنم، در حین دوبله هیچ وقت بلندی و كوتاهی نقش برایم مهم نمی‌شود.
به همین دلیل، حتی اگر نقشی یك‌خطی داشته‌ام، سعی كرده‌ام به بهترین وجه از پس اجرای آن برآیم. به هر حال، فكر می‌كنم این موضوع یك امتیاز برای گوینده محسوب می‌شود، چون هر قدر او بیشتر تحت‌تأثیر كاراكتری كه به‌جای آن حرف می‌زند قراربگیرد، راحت‌تر می‌تواند روی مخاطب اثر بگذارد. شاید به همین دلیل است كه همكاران من بارها گریه و خنده واقعی مرا در استودیو دیده‌اند.
برچسب‌ها: منوچهر والی‌زاده
